Bijna vier jaar geleden verliet het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie. Het leek zo'n goed idee, de brexit, maar wat vallen de resultaten tegen. Volgens economen van onderzoeksinstelling Bloomberg kost de brexit de Britse economie 114 miljard euro per jaar en is de economie nu kleiner dan zonder brexit het geval zou zijn geweest. De Britse kiezer is inmiddels ook om, de meerderheid heeft spijt van de brexit.

Nexit
In Nederland is bij de jongste Tweede Kamer-verkiezingen de overwinning gegaan naar een partij die pleit voor een nexit, het uittreden van Nederland uit de EU. Strikt genomen pleit de PVV voorlopig alleen voor een bindend referendum over een nexit, maar uit alles blijkt dat deze partij bijzonder weinig moet hebben van een instelling die alleen maar "belastinggeld opsoupeert en ons dictaten oplegt." Waar is het Nederland uit 1951 gebleven, toen het één van de zes oprichters was van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, de voorloper van de EU?

Nooit meer oorlog
Een kleine, open economie als de Nederlandse heeft vanaf het begin buitengewoon geprofiteerd van samenwerking binnen Europese instellingen als de EU. Toch is het goed op te merken dat de EU en haar voorlopers vanaf het begin zeker ook een politiek project is geweest, met als doel: nooit meer oorlog op Europees grondgebied. Afgezien van de Oekraïne-oorlog aan de rand van Europa is dat doel bereikt, reden waarom de EU in 2012 de Nobelprijs voor de Vrede ontving.

Euro of gulden?
Wat kunnen de economische gevolgen zijn van een nexit? Om te beginnen moet er duidelijkheid komen over de positie van de euro. Het ligt dan voor de hand dat niet alleen de EU, maar ook de euro wordt verlaten en vervangen door, wat wel genoemd wordt, de nieuwe gulden (NG). Afgezien van de praktische onhandigheid – het grootste deel van onze internationale handel vindt plaats met andere eurolanden – leidt de introductie van de NG tot een speciaal probleem. Rabo-econoom Wim Boonstra heeft daar eerder dit jaar zijn licht over laten schijnen.[1]

Nederland is binnen de EU een relatief sterke economie. Vervanging van de euro door de Nieuwe Gulden zal er dan toe leiden dat de nieuwe munteenheid zal appreciëren ten opzichte van de euro. Dat is economentaal voor: de NG zal duurder worden dan de euro. Hoeveel duurder is onmogelijk te zeggen; zeker is dat de export schade gaat ondervinden, terwijl de import goedkoper wordt. Maar Boonstra wijst nog op een ander punt. Nederland is internationaal een zeer vermogend land. Het bezit o.a. in het eurogebied vele miljarden aan investeringsprojecten, aandelen en obligaties.

Een NG die duurder wordt betekent een euro die in Nieuwe Guldens uitgedrukt goedkoper wordt. Daarmee worden al die buitenlandse bezittingen minder waard. Volgens Boonstra gaat het om tientallen, mogelijk om honderden miljarden euro's.

Klap voor de export
Meer recent hebben de economen Brakman, Garretsen en Kohl een schatting gemaakt van de effecten van een nexit op de Nederlandse export.[2] Ze hebben daarbij overigens nog geen rekening gehouden met het inwisselen van de euro voor de Nieuwe Gulden. Ze gaan bij hun berekeningen uit van het zogenaamde zwaartekrachtmodel van de internationale handel: hoe groter twee landen zijn, hoe meer handel ze met elkaar drijven; hoe groter de afstand (in kilometers, maar ook cultureel) tussen twee landen is, des te minder handel zullen ze met elkaar drijven. De gevolgen van de Nederlandse 'alleingang' die uit hun model rollen zijn voor de export tamelijk desastreus. De Nederlandse export krimpt met maar liefst 45 procent, het nationale inkomen met een – dan overigens weer meevallende – 2,5 procent.

Het is verstandig niet al te veel waarde te hechten aan de precieze uitkomsten van dit soort berekeningen. Maar het is onverstandig er in het geheel geen waarde aan te hechten. In grote lijnen komen deze uitkomsten immers overeen met de gevolgen van de achteraf zo betreurde brexit. De conclusie moet dan zijn dat een nexit niet in het belang is van Nederland en dus ook niet van de PVV-stemmer.

[1] https://www.mejudice.nl/artikelen/detail/longread-wat-kan-een-euroexit-nederland-kosten-een-verkenning-van-het-potentiele-vermogensverlies

[2] https://www.mejudice.nl/artikelen/detail/nederlanders-op-een-kies-dan-niet-voor-een-nexit