Groeien of ontgroeien?
U kijkt misschien wat vreemd op van de bijzondere woordkeus in de titel. Ontgroeien is in dit geval een enigszins kromme vertaling van het Engelse 'degrowth'. De zogenaamde degrowth-beweging wil af van de economische groei zoals wij die al een paar honderd jaar kennen. Die groei tast namelijk de natuurlijke basis van het leven aan en leidt tot klimaatverandering en het uitsterven van allerlei soorten planten en dieren.
De traditionele economische groei
De gebruikelijke omschrijving van economische groei is een toename op lange termijn van de productie en daarmee van het inkomen per hoofd van de bevolking. Voor de productie wordt gekeken naar het bruto binnenlands product (bbp), de totale waarde van de productie in een jaar. Het effect van de inflatie dient ervan afgetrokken te worden. Het gaat dus om een reële toename. Voor West-Europese landen komen we voor de afgelopen twee eeuwen op een economische groei met een factor 10 à 15, voor de Verenigde Staten zelfs met een factor 22. Let wel: per persoon.
Dat zijn zonder meer indrukwekkende groeicijfers, maar er spelen meer factoren een rol. Denk eens aan de arbeidstijd. Door bijvoorbeeld kortere werkdagen en -weken en langere vakanties is de tijd dat men gedurende een mensenleven werkt, de afgelopen twee eeuwen ruim gehalveerd. Ook de arbeidsomstandigheden zijn aanzienlijk verbeterd. Zo zijn het Noordhollandskanaal en het Noordzeekanaal in de negentiende eeuw nog met de hand gegraven.
